Kaart (cartografie) - Turda (Municipiul Turda)

Turda (Hongaars: Torda, Duits: Thorenburg) is een stad in Roemenië, gelegen in Zevenburgen (Transsylvanië), 30 km ten zuiden van Cluj-Napoca. De stad telt ruim 43.000 inwoners en maakt deel uit van het district (județ) Cluj. De stad ligt aan de rivier de Arieș.

De Romeinen hadden hier de nederzetting Potaissa in hun provincie Dacia en begonnen er met de zoutwinning. De Hongaren, die Zevenburgen vanaf de tiende eeuw gingen bewonen, bouwden er een burcht. De burcht werd meerdere malen verwoest door Tataren (Mongolen) en stond in de buurt van Moldovenești (Várfalva). In het jaar 1285 werd de burcht voor het laatst verwoest door de tweede inval van de Tataren, Koning Ladislaus IV van Hongarije schonk in 1289 de burcht en haar omgeving aan de ''Kézdi Széklers en legde daarmee de basis voor de Aranyosszék, een Hongaarstalig gebied ten zuidwesten van de stad.

De stad werd eeuwenlang vooral door Hongaren en Duitsers bewoond en was de hoofdplaats van het comitaat Torda. In 1463 werd de eerste Transsylvanische landdag gehouden, in 1505 werd de Unie van de drie naties van Transsylvanië hier bekrachtigd tussen de Hongaren (adel), de Szeklers en de Saksen.

Turda speelt een belangrijke rol in de kerkgeschiedenis: in 1568 vond in deze stad de standenvergadering plaats die het Edict van Torda opleverde: in Zevenburgen gold vanaf dat moment vrijheid van godsdienst, waarmee het vorstendom uniek was in Europa. Het edict betekende tevens de erkenning van het unitarisme als godsdienst.

In 1601 was er sprake van een bloedige strijd tegen het protestantisme in de streek, de veelal protestante burgers van de stad verschuilden zich in de Gereformeerde kerk van Nieuw-Torda voor de troepen van legerleider Giorgio Basta, deze verwoeste de kerk samen met de gevluchte burgers. Naast de stad werd het leger van Michaël de Dappere verslagen door het leger van de Habsburgse keizer, een gedenkpark voor deze gebeurtenis werd in 1974 geopend. In 1614 werd het volledig ontvolkte stadje door vorst Gabriël Bethlen geschonken aan zoutmijners en begon het winnen van zout opnieuw. In 1665 werd de plaats door de landdag van Gyulafehérvár tot adellijke stad uitgeroepen, samen met de stad Dés. Het was een soort van stadsrechten dat tussen de titel Vrije koninklijke stad en Marktstad instond. Het gaf Torda bepaalde vrijheden; de stedelijke rechten werden tot 1711 behouden, in 1848 werd deze categorie steden opgeheven. In dat jaar begon de Hongaarse opstand tegen de Habsburgers het leidde er in 1867 uiteindelijk toe dat Hongarije weer semi-autonoom werd in de nieuwe staatsconstructie Oostenrijk-Hongarije. In 1876 werd een nieuwe gebiedsindeling gemaakt, Torda werd de hoofdstad van het comitaat Torda-Aranyos waar het eerder de hoofdstad was van het burchtcomitaat Torda.

In 1920 werd Torda onderdeel van het sterk vergrootte Koninkrijk Roemenië nadat Oostenrijk-Hongarije de Eerste Wereldoorlog had verloren. Onder Roemeens bestuur kreeg de stad haar huidige naam Turda. In 1960 werd het comitaat verdeeld onder de nieuwe districten Cluj, Alba en Mures.